Irenaeus Fable 68. Fortuna Divitis et Pauperis

I've embarked on a new Latin fable project here at the Latin Via Fables blog: digitizing the 300 fables in the Mithologica sacro-profana, seu florilegium fabularum by P. Irenaeus, published in 1666, which has recently become available at GoogleBooks. For a complete index of the fables in the book, with links to the fables I've digitized so far, check out the Aesopus wiki page at Aesopus.PBwiki.com.

Today's fable is De Fortuna Divitis et Pauperis, the story of how the goddess Fortune regards this world of rich men and poor men. This is not a fable in the Perry index, and I am not familiar with it from any other source. If anyone has information about this fable, please let me know!

To make reading the fable easier, I've provided a segmented version of the story below.

Quidam Praedives, fortunae donis satiatus et cumulatus ad plenum, imo ad nauseam, homini mendico centum aureos nummos obtulit, ut ad Fortunam suam pergeret, longissime degentem; eam suo nomine rogaturus, ut suis beneficiis in se modum metamque poneret. Recusat conditionem Pauper, difficultate longissimi itineris exterritus, sed mox facti paenitens, recipit se facturum. Dives e summa oblata decem nummos detrahit: Pauper negat, postea promittit. Sed etiam alios decem aureos deducit, sicque vicissim, iste minuendo, ille reiiciendo, mox acceptando, eo deventum, ut Pauper, premente inopia, decem aureis contentus ad Fortunam Divitis se conferret, rogitans, ut a largiendis Diviti opibus abstineret, ut pote ipsi molestis, et in se egentem derivaret. Ad quem Fortuna, spretis utriusque postulatis, "Meae divinitatis (inquit) iura nescitis? Dare scilet meas opes nolenti, negare volenti." Libet hunc amplius ditare Divitem, te linquere Pauperem." Addens: "Etiam nummos, quos accepisti, nisi me tunc occupasset somnus, non habuisses." Quod saepe saepius in rebus humanis perspicitur, ut ille volens, nolens ditescat, et augeatur; iste in dies minuatur, et quidquid aget, fiat pauperior.

Quidam Praedives,
fortunae donis satiatus
et cumulatus ad plenum,
imo ad nauseam,
homini mendico
centum aureos nummos obtulit,
ut ad Fortunam suam pergeret,
longissime degentem;
eam
suo nomine rogaturus,
ut suis beneficiis
in se
modum metamque poneret.
Recusat conditionem Pauper,
difficultate longissimi itineris exterritus,
sed mox facti paenitens,
recipit se facturum.
Dives
e summa oblata
decem nummos detrahit:
Pauper negat,
postea promittit.
Sed etiam alios decem aureos deducit,
sicque vicissim,
iste minuendo,
ille reiiciendo,
mox acceptando,
eo deventum,
ut Pauper, premente inopia,
decem aureis contentus
ad Fortunam Divitis
se conferret,
rogitans,
ut a largiendis Diviti opibus abstineret,
ut pote ipsi molestis,
et in se egentem derivaret.
Ad quem Fortuna,
spretis utriusque postulatis,
"Meae divinitatis (inquit) iura
nescitis?
Dare scilet meas opes nolenti,
negare volenti."
Libet
hunc amplius ditare Divitem,
te linquere Pauperem."
Addens:
"Etiam nummos, quos accepisti,
nisi me tunc occupasset somnus,
non habuisses."
Quod saepe saepius
in rebus humanis perspicitur,
ut ille volens, nolens ditescat,
et augeatur;
iste in dies minuatur,
et quidquid aget, fiat pauperior.

Here's an illustration for the fable (image source):

---

Aesop's Fables in Latin now available at Amazon.com.